Την Τρίτη 10 Ιουνίου, από τις 19:00 έως τις 22:00, το Ileana Tounta Contemporary Art Center παρουσιάζει την τρίτη ατομική έκθεση της Δήμητρας Βαμιαλή.

Η ιστορία θα μπορούσε να ξεκινήσει κάπως έτσι:
"Ένα ακόμη απόγευμα είχε εγκατασταθεί έξω, τον βρίσκει καθισμένο στο γραφείο του, σε ένα αχνά φωτισμένο δωμάτιο στο κέντρο της θορυβώδους πόλης. Δεν μπορούσε να γράψει· το μυαλό του πλανιόταν καθώς κοιτούσε έξω από το παράθυρο. Όσο έφτανε το βλέμμα του, δεν έβλεπε παρά σειρές από φωτεινά σταφύλια που λαμπύριζαν κάτω από τον ήλιο, οδηγώντας προς την απλωσιά της γης και την ήρεμη απεραντοσύνη της θάλασσας. Η ταραχή στο κεφάλι του μπορούσε πλέον να σβήσει. Ύστερα από χρόνια γεμάτα ένταση, μυστήριο και κίνδυνο, ήταν πια καιρός να ξεκουραστεί και να απολαύσει λίγη ησυχία. Ή μάλλον… δεν μπορούσε, αλλά το alter ego του στις ιστορίες του μπορούσε! Ναι, η ιδέα είχε πλέον σχηματιστεί στο μυαλό του και ήταν η κατάλληλη στιγμή για ένα ποτήρι καλά κερδισμένο Pinot Noir. Και μην ξεχνάς — το t είναι σιωπηλό!"

Μια ιστορία μέσα σε μια άλλη ιστορία, τοποθετημένη σε ένα απατηλό σκηνικό· αυτό είναι και το πλαίσιο της νέας έκθεσης της Δήμητρας Βαμιαλή με τον αινιγματικό τίτλο Pinot Noir. Μέσα από μια σειρά έργων που λειτουργούν σαν αφηγηματικοί μηχανισμοί σε μια μη γραμμική διπλή αφήγηση, η καλλιτέχνις στήνει ένα mise-en-scène – ένα σκηνοθετημένο περιβάλλον – μέσα από το οποίο "συνθέτει" ένα νουάρ αφήγημα.

Βασισμένη σε ένα πλούσιο σύμπαν αναφορών από τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο, την ιστορία της τέχνης αλλά και την ίδια την πραγματικότητα, η έκθεση παρουσιάζει την ιστορία ενός συγγραφέα που γράφει ένα υποθετικό σενάριο στο οποίο ένας πρώην κατάσκοπος αποσύρεται σε ένα φανταστικό αμπέλι για να απομονωθεί και να αλλάξει τη ζωή του. Η επιλογή του ήρωα-κατασκόπου μόνο τυχαία δεν είναι, σε μια εποχή διαρκούς επιτήρησης και συλλογής προσωπικών δεδομένων μέσω διαδικτύου και τεχνολογίας.

Η καλλιτέχνις επιχειρεί αυτό το φανταστικό αφήγημα ως μια αλlegoria της ανθρώπινης κατάστασης, των αντιφάσεών της, των υπαρξιακών ερωτημάτων και των μεγάλων αποφάσεων που καλείται να πάρει το κάθε άτομο. Εκείνων των αποφάσεων που οδηγούν – ηθελημένα ή όχι – σε πραγματικές μετατοπίσεις και καθοριστικές αλλαγές στη ζωή. Έτσι, αν και η θεματολογία κάθε άλλο παρά ανάλαφρη είναι, παρουσιάζεται μέσα από έναν οικείο, ποιητικό μικρόκοσμο, ενσωματώνοντας στοιχεία της σύγχρονης ποπ κουλτούρας και μια καμουφλαρισμένη δόση ειρωνικού χιούμορ.

Όπως και σε προηγούμενα έργα της, το περιβάλλον που δημιουργεί είναι πολυμεσικό: πίνακες με σταφύλια σε ειδυλλιακά τοπία, σκοτεινές φιγούρες, εγκαταστάσεις με παλιές χειροποίητες κόλλες και επιλεγμένες φράσεις – αναφορές ή φανταστικές αφηγήσεις ανοιχτές σε ερμηνεία. Οπτικά και εννοιολογικά, το σκηνικό παραμένει σκοπίμως αμφίσημο.

Μέσα από αυτή τη διττότητα, δημιουργείται ένα δυναμικό πλέγμα πολλαπλών νοημάτων: το προσωπικό με το ιστορικό, ο εσωστρεφής λόγος του συγγραφέα με την παράλογη φύση του θεού Διονύσου – θεού του κρασιού και της αναγέννησης – που ενσαρκώνεται στη φιγούρα του κατασκόπου και την επιθυμία του για ελευθερία και μοναξιά. Δύο στοιχεία που του προσφέρει το αμπέλι και η φύση. Τελικά, μια προσπάθεια γεφύρωσης αυτών των δύο κόσμων, μέσα από τη δημιουργική έκφραση.

Η Δήμητρα Βαμιαλή "εικονοποιεί" αποσπάσματα από μια επινοημένη λογοτεχνική αφήγηση που θολώνει τα όρια ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα, τη μυθοπλασία και την πορεία της τέχνης. Δημιουργεί μια πολυμορφική έκθεση, συνεχίζοντας τη διερεύνηση τρόπων αφήγησης μέσω κατασκευασμένων αλληγοριών και διαδρομών – έναν χώρο απεριόριστων ενδεχομένων και μεταβαλλόμενων συναισθημάτων. Όπως οι αντι-ήρωες του Αλμπέρ Καμί που ταλαντεύονται ανάμεσα στο λογικό και το παράλογο, τη δράση και την αδράνεια, την ευτυχία και τη δυσφορία.

Γαλήνη Λαζάνη
Μάιος 2025